Büyük bir lokasyon üzerine sıralanmış yapıları ile nispeten ayakta duran ender kubbeli katedrallerden biridir Bana Katedrali. Bana Manastırı ya da Bana Katedrali olarak anılan bu yapı 7. yüzyıl ile yapımına başlanmış 10. yüzyıla kadar düzenlemeleri ve eklemeleri devam etmiştir. Gürcü Bana Krallığı tarafından yapıldığı için bu ismi almıştır. Dede Korkut hikâyelerinde “Ben, Bana, Ban Hisarı” olarak adı geçen yapıdır. En önemli ünü ise tarihte sayısız kraliyet ailesine mensup hanedan üyelerinin evlenmiş oldukları yer olarak bilinmesidir. Burada Gürcü Kralı IV.Bagrat ve Bizans İmparatoru III.Romanus’un yeğeninin evlilik töreniyle Bizans İmparatorluğu ve Gürcü Krallığı hanedan soyları birleşmektedir.
- REKLAM -
Son dönemde Gürcü Turistler arasında popüler olarak ziyaret edilen ve evlilik törenlerini gerçekleştirdikleri yer olarak dikkatleri üzerine çekiyor. Bana Mastırında, Bana Katedrali için rahip, piskoposların yetiştirilmesi için eğitimlerinin gördükleri yer olmanın yanı sıra dini vecibelerini yerin getirmek için bir inziva yeriydi. 1877-1878 Osmanlı – Rus Savaşı nedeniyle bir dönem Osmanlıların kalesi (Penek Kalesi) olarak görev almıştır. Bu savaş ve sonraki etkileriyle büyük ölçüde yıkılmıştır(kubbe bu dönemlerde yıkılmıştır). Üzerinde yer alan bir kitabesi bu savaş ile ülkemizden götürülmüştür.
Bana Katedrali, Erzurum ilinin Şenkaya ilçesine bağlı Penek köyünde yer almaktadır. Oltu Şenkaya ana yol hattı üzerinde kendini yüksek bir tepeden göstermektedir. İki manastır olarak yer alan bu yapılardan ilki Penek’in 500 metre kuzeydoğusunda ikinci manastır ise 1 km uzaklıktaki Hoş köyünün sol uçurumunda oyuk mağara üzerine kurulmuştur.
Sırtını kayalara dayayan ve kuzeyi oyularak oluşturulan manastırın birimleri, doğudan- batıya doğru kademeli şekilde yerleştirilmiştir. Doğuda kaya mezarları, batıda oval planlı malzeme deposu, taşlar oyularak yapılan su depoları, bunun üstünde de iki katlı kilise ve manastır bulunmaktadır. Yapının üst örtüsü yıkılmıştır. Yapını cephe bölümü bazalt taşları ile özel olarak döşenmiştir. Bu taşların o dönemdeki yarım ada görünümü alan tepe üzerine nasıl çıkarılıp inşaat işleminin yapıldığı hala tartışılmaktadır.
Doğu penceresi nispeten çok kesilmiş içeride halen daha Ortodoks Hristiyanlarınca kutsallık atfedilen resim, gravür ve freskler yer almaktadır. Manastırın duvarı geçmişte kullanılan boyama teknikleri ile boyanmıştır. Kilisenin doğu ve batı kısımlarında bir dizi odacıklar yer almaktadır. Bunlar daha çok manastırın düzeninden sorumlu rahiplerin ikamet ettiği, erzak depoladığı, malzeme sakladığı ve olası bir saldırı anında sığınak olarak kullanılan odalardı.
Bu tarihi alanda hiking yapabileceğiz toplam dört önemli parkur bulunuyor. Henüz Mili Park veya Koruma Listesi altına alınmış değil. Parkurlara giriş yapabilmek için Penek köyüne gelmeden Paşalı (Berdik) Mahallesinde yer alan üst geçit ile yola çıkabilirsiniz. Bu üst geçit dışında Katedrale giden bir yol bulunmamaktadır. Lexsor deresi olarak adlandırılan derenin ana hatlarına bağlanan akıntılar dereden geçişinizi zorlaştırır. Karlı ve yağışlı günlerde dereden geçerek katedrale ulaşmanız keyifsiz bir başlangıç yaratacaktır.
Araçla gelen misafirler için yol kenarında park edebileceğiniz metruk alanlar bulunmaktadır. Ama resmi kayıtlı bir parkur olmadığından çevrede yer alan meralarda otlanan hayvanlar aracınıza zarar verebilir. Bu nedenle aracınızı Paşalı Mahallesinde yer alan ana yol üzerine park etmenizi öneririm. Parkur ilk olarak 5 km uzaklıkta yer alan Bana Katedrali ile başlıyor. Düz zemin üzerinde yer alan parkurun ilk varış noktasına giderken kenardan gelen su sesleri size keyif verecek. Bu parkurda yürüyüş yaparken mevsim şartlarına hazırlıklı olmalısınız.
Zemin çamur veya bataklık olabilir. Bu nedenle temponuz zaman zaman aksayabilir. İlk parkur noktasında vardığınızda sizi enfes sarp kayaların arasında bir manzara bekliyor olacak. Yüksek bir tepenin üzerinde yer alan Katedral ile manzaranın keyfini çıkarabilirsiniz. Drone uçurabilirsiniz veya kadraj odaklamak için kamera ekipmanlarınızı uzun süreli kullanabilirsiniz.
Katedral civarı ve içerisinde turunuzu tamamlamadan önce içeride dinlenen veya yavrusunu besleyen canlılar olabilir. Kendi güvenliğinizi ve onların zarar görmemesi için yürüyüş çantanıza düdük koymanızı öneririm. Katedral içinde gezerken örme taşların kenarlarına yaklaşmanızı istemem. Büyük tarihi serüvenlere şahit olmuş ve hırçın depremlere karşı koymuş bu yapı sizin şansızına keyif kaçırabilir. Dikkat ediniz. Bu parkur yolculuğunda telefonunuz çekiyor olacaktır. Bölge navigasyon bilgilerini kontrol ederek alana daha hâkim olabilirsiniz. Katedral ziyaretiniz sonrasında sizleri üç ayrı parkur bekliyor.
Katedral ziyareti sonrasında devam etmeyi isteyeceğiniz üç alternatif parkur:
- Hoş köyü girişinde akan Lexsor deresinin sol tarafında yer alan kayalıkların sol uçurumunda yer alan ikinci manastırı ziyaret edebilirsiniz. Katedral ile arasında 2 km mesafe bulunmaktadır. Fotoğraf çekebilir ve bir tırmanış sertifikası olan rehber ile manastıra giriş yapabilirsiniz.
- İriağaç Köyü Kız Kalesi ve İriağaç Köyü Oğlan Kalesi olarak adlandırılan iki gözetleme noktası var. Bunlar yaklaşık 9 km uzaklıktadır. Penek ile Pernek köylerinin isim benzerlikleri var karıştırmanızı istemem.
- Katedral etrafında yer alan sarp kayalıkların iç bölümlerinde genişçe yürüyüş alanları mevcut. Katedralin kuzey sırtında toplam 10 km yürüyüş yapabileceğiniz ve sert rüzgârlardan sizi koruyacak alanlar mevcut. Bu alanlar düz zemin üzerinde yer almaktadır. Ana yola yakın ve operatör servislerinin çekiyor olması da cabası.
Tahmini olarak 5 km Katedral ve Dağların etek altındaki düz alanındaki 10 km’lik parkur ile günü keyifli geçirebilirsiniz. Önerim sabah erken saatlerde gitmeniz. Gün doğumunun en keyifli anlarını katedral üzerinden seyretmelisiniz. Öğle saatlerine doğru Katedralin bulunduğu ana yol üzerinde 10 dakika uzaklıkta yer alan Akşar Mahallesinde cağ kebabı(Kosor Cağ Kebabı) yemenizi öneririm. Sabah ve öğle saatleri ile sınırlı bu enfes tadı kaçırmanız üzücü olacaktır. Katedral ve sonraki seçeceğiniz devam parkurlarında bilekten saran bir ayakkabı tercih etmelisiniz. Yanınızda küçük bir sırt çantası ve içinde mevsim şartlarına göre yedek kıyafet, yağmurluk, su matarası, güneş kremi bulundurunuz. Alanda içilebilir su kaynağı bulunmuyor. Şimdiden iyi yürüyüşler.
GENEL BİLGİLER
Ulaşım, ana yol üzerindedir.
Dinlenme tesisi bulunmaktadır.
(Temel ihtiyaçlar için Paşalı Mahallesinde yer alan tesisler kullanılabilir)
Yürüyüş derecesi=Kolay Yürüyüş (Sadece Katedral ve civarı için)
Yer ateşi yakılabilir.
Kamp alanı değildir.
Hiking, Trekking, Tırmanış, Fotoğraf, Kuş Gözlemi, İnanç
BİLGİ VE ACİL DURUMLAR İÇİN İLETİŞİM
ERZURUM VALİLİĞİ: 0442 237 50 00
ERZURUM BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ: 444 1 625
ERZURUM AFAD ARAMA VE KURTARMA BİRLİK MÜDÜRLÜĞÜ: 0442 342 02 95
ŞENKAYA KAYMAKAMLIĞI: 0442 861 20 01
ŞENKAYA BELEDİYESİ: 0442 861 20 15
ŞENKAYA İLÇE JANDARMA KOMUTANLIĞI: 0442 861 23 25
YAZAN VE GEZEN
solonaturetr@gmail.com
Kırmızı Periler Diyarı yazım için tıklayın.
- REKLAM -
